02 อาจารย์ไชย ณ พล วิสัชนาธรรมในกรรมฐานยาม
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ในการปฏิบัติธรรม สมาธิย่อมไม่มีแก่ผู้ไม่มีปัญญา ปัญญาย่อมไม่มีแก่ผู้ไม่มีสมาธิ ธรรมสองประการนี้เป็นธรรมคู่ที่ต้องมีซึ่งกันแห่งธรรมปฏิบัติ ท่านเห็นว่า...
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งพระนิพพาน
ตอบ: ความบริสุทธิ์และความอมตะ
สภาวะใดเป็นคุณคู่แห่งพระนิพพาน
ตอบ: ว่างอย่างยิ่งและสุขอย่างยิ่ง
สภาวะใดเป็นความปราศจากคู่แห่งพระนิพพาน
ตอบ: อวิชชาและขันธ์
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งวิมุตติ
ตอบ: ญาณและวิราคะ
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งวิราคะ
ตอบ: นิพพิทาญาณต่อการปรุง และสุขในวิเวก
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งญาณ
ตอบ: แสงจิตผ่องใส และอุเบกขาสมาธิ
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งวิเวก
ตอบ: อิสระจากกาลเวลา และอิสระจากสิ่งแวดล้อม
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งจิตผ่องใส
ตอบ: จิตหมดจดภายใน และจิตอยู่กับจิตโดยไม่ปรุง ไม่เสพ
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งอุเบกขาสมาธิ
ตอบ: สติบริสุทธิ์ และอุเบกขา
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งสติบริสุทธิ์
ตอบ: ไม่ถือมั่นอะไร ๆ ในโลก และจิตตั้งมั่น
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งอุเบกขา
ตอบ: สติบริสุทธิ์ และอิสระจากเวทนา
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งเวทนา
ตอบ: ผัสสะและการเสพ
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งผัสสะ
ตอบ: อายตนะและฉันทราคะ
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งการเสพ
ตอบ: การระคนและฉันทราคะ
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งอายตนะ
ตอบ: นามและรูป
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งฉันทราคะ
ตอบ: ความอยากและการระคน
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งการระคน
ตอบ: ความไม่เป็นอิสระ และความไม่สำรวม
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งความอยาก
ตอบ: ตัณหาและความไหล
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งตัณหา
ตอบ: เวทนาและอวิชชา
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งตัณหา
ตอบ: นิวรณ์และอาสวะ
สภาวะใดเป็นธรรมคู่แห่งอาสวะ
ตอบ: ท่านถามอย่างนี้ ปัญหาจะกระจายและวนไปมา
ต้องการปัญญาดาวกระจายจึงตั้งคำถามแบบนี้ ตอนนี้ก็พอใจแล้ว ท่านพักเถอะ