แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระสัปปทาสเถระ จ่อคมมีดโกนที่ก้านคอ ใคร่ครวญถึงศีลของตนตั้งแต่อุปสมบท ได้เห็นศีลหมดมลทิน ดังดวงจันทร์ปราศจากมลทิน และดังดวงแก้วมณีที่ขัดดี เมื่อพระสัปปทาสเถระตรวจดูศีลนั้นอยู่ ปีติเกิดแผ่ซ่านทั่วทั้งสรีระ เมื่อข่มปีติได้เเล้ว เจริญวิปัสสนา ก็ได้บรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทาทั้งหลาย 

พระศาสดาตรัสว่า พระอรหัตมรรคเกิดขึ้นได้โดยขณะเพียงเท่านั้น เมื่อภิกษุผู้ปรารภความเพียร ยกเท้าขึ้นวางบนพื้น เมื่อเท้ายังไม่ทันถึงพื้นเลย พระอรหัตมรรคก็ได้เกิดขึ้น  แท้จริง ความเป็นอยู่แม้เพียงชั่วขณะของท่านผู้ปรารภความเพียร ประเสริฐกว่าความเป็นอยู่ ๑๐๐ ปี ของบุคคลผู้เกียจคร้าน

แล้วตรัสพระคาถานี้ว่า

ก็ผู้ใดเกียจคร้าน มีความเพียรอันทราม พึงเป็นอยู่ ๑๐๐ ปี ความเป็นอยู่วันเดียวของท่านผู้ปรารภความเพียรมั่น ประเสริฐกว่าชีวิตของผู้นั้น   

ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น


คาถาธรรมบท สหัสสวรรค
อรรถกถาเรื่อง พระสัปปทาสเถระ