Main navigation

สัตบุรุษย่อมปรากฏในที่ไกล

เหตุการณ์
นางจูฬสุภัททาแต่งเข้าไปในเรือนอุคคเศรษฐีผู้มีมิจฉาทิฏฐิ นางนิมนต์พระศาสดาและเหล่าสาวกมายังอุคคนคร อุคคเศรษฐีได้ถวายทานตลอด 7 วัน ฟังธรรมพระศาสดาและบรรลุโสดาปัตติผล

ท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี และอุคคเศรษฐีแห่งอุคคนครเป็นสหายกัน ทั้งสองได้ทำความตกลงกันว่าเมื่อบุตรธิดาเจริญวัยแล้วจะให้แต่งงานกัน อุคคเศรษฐีก็ได้สู่ขอบุตรสาวของอนาถบิณฑิกเศรษฐีให้มาแต่งงานกับบุตรชายของตน 

ท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐีได้เรียกนางจูฬสุภัททามาให้โอวาท ๑๐ ข้อ ดังนี้ 

ไม่ควรนำไฟภายในออกไปภายนอก
ไม่ควรนำไฟภายนอกเข้าไปภายใน
พึงให้แก่คนที่ให้เท่านั้น
ไม่พึงให้แก่คนที่ไม่ให้
พึงให้แก่คนทั้งที่ให้และทั้งที่ไม่ให้
พึงนั่งให้เป็นสุข
พึงบริโภคให้เป็นสุข
พึงนอนให้เป็นสุข
พึงบำเรอไฟ
พึงนอบน้อมเทวดาภายใน
 
อุคคเศรษฐีเป็นมิจฉาทิฎฐิ ในวันมงคลต่างๆ ได้นิมนต์พวกชีเปลือยมาที่บ้านเพื่อทำการสักการะ และได้บังคับให้นางจูฬสุภัททาเข้าไปทำความเคารพแต่นางปฏิเสธ นางได้ประกาศคุณทั้งหลายของพระพุทธเจ้า และพระสงฆ์สาวกของพระองค์แก่มารดาของสามี

เมื่อภรรยาของอุคคเศรษฐีได้ฟังและยินดีกับคำพรรณนาคุณของพระพุทธเจ้าแล้ว จึงขอให้นางจูฬสุภัททาอาราธนาพระศาสดาและพระสงฆ์สาวกมาที่บ้าน นางจูฬสุภัททาจึงได้ขึ้นไปยืนอยู่บนปราสาทชั้นบน หันหน้าตรงไปทางพระเชตวัน ไหว้โดยเคารพด้วยเบญจางคประดิษฐ์ ระลึกถึงพระพุทธคุณทั้งหลาย ทำการบูชาด้วยของหอม เครื่องอบ ดอกไม้และธูป กล่าวนิมนต์ภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุข เพื่อฉันเช้าในวันรุ่งขึ้น แล้วโยนดอกมะลิ ๘ กำไปในอากาศ ดอกไม้ทั้งหลายไปหยุดอยู่เบื้องบนพระศาสดา ขณะทรงแสดงธรรมอยู่ในท่ามกลางบริษัท ๔
 
เมื่อการแสดงพระธรรมเทศนาจบลง ท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี บิดาของนางจูฬสุภัททา เข้าไปทูลอาราธนาพระศาสดาเพื่อเสด็จรับอาหารบิณฑบาตที่บ้านของท่านเศรษฐีในวันรุ่งขึ้น พระศาสดาไม่ทรงรับคำอาราธนานั้น ตรัสว่า พระองค์ได้รับคำอาราธนาของนางจูฬสุภัททาไว้แล้ว อนาถบิณฑิกเศรษฐีมีความแปลกใจในพระดำรัสของพระศาสดา  กราบทูลถามว่า “นางสุภัททาอยู่ในที่ไกลตั้ง ๑๒๐ โยชน์ มิใช่หรือ?
 
พระศาสดาตรัสว่า ก็สัตบุรุษทั้งหลาย แม้อยู่ในที่ไกล  ย่อมปรากฏเหมือนยืนอยู่เฉพาะหน้า
 
จากนั้นได้ตรัสพระคาถานี้ว่า 

สัตบุรุษทั้งหลาย ย่อมปรากฏในที่ไกล เหมือนภูเขาหิมพานต์, ส่วนอสัตบุรุษย่อมไม่ปรากฎในที่นี้เหมือนลูกศรอันเขายิงไปในราตรี ฉะนั้น
 
เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น
 
ในวันรุ่งขึ้น พระศาสดาและภิกษุสงฆ์ประทับในเรือนยอด ๕๐๐ หลัง ที่ท้าวสักกเทวราชทรงสั่งให้วิสสุกรรมเทพบุตรเนรมิตไว้ แล้วเสด็จไปที่บ้านของอุคคเศรษฐี เมื่อบิดามารดาของสามีของนางจูฬสุภัททาเห็นการเสด็จมาของพระศาสดาด้วยสิริสมบัติใหญ่ ก็เกิดความเลื่อมใสและเข้าไปทำการสักการะด้วยวัตถุทั้งหลาย ถวายบังคม ถวายมหาทานแด่พระศาสดาและภิกษุสงฆ์ทั้งหลาย ติดต่อกันเป็นเวลาถึง ๗ วัน

พระศาสดาทรงแสดงธรรมแก่อุคคเศรษฐี เศรษฐีและสัตว์ 84,000 บรรลุธรรม มีโสดาปัตติผลเป็นต้น เพื่อทรงอนุเคราะห์นางสุภัททา ทรงรับสั่งให้พระอนุรุทธเถระพักอยู่ในอุคคนคร ตั้งแต่นั้นมา ชาวนครนั้นได้มีศรัทธาเลื่อมใสดังนี้แล


คาถาธรรมบท ปกิณณกวรรค
อรรถกถาเรื่อง นางจูฬสุภัททา
 

อ้างอิง
คาถาธรรมบท ปกิณณกวรรค พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ ข้อที่ ๓๑ หน้า ๓๘ และอรรถกถาเรื่อง นางจูฬสุภัททา
ลำดับที่
20

สถานที่

อุคคนคร

พระไตรปิฎกเสียงชุดอื่นๆ