Main navigation

ช้างใหญ่ปาริไลยกะ

เหตุการณ์
พระพุทธเจ้าหลีกเร้นไปอยู่แต่เพียงลำพังในป่ารักขิตวัน เพื่อปลีกจากความวุ่นวายที่เกิดจากเมืองการวิวาท บาดหมางกันของภิกษุเมืองโกสัมพี

ในครั้งนั้น พยาช้างชื่อปาริไลยกระก็ต้องการหลีกเร้นออกจากฝูงเพื่อหลีกหนีความวุ่นวายจากโขลงช้าง  ช้างปาริไลยกระ มาพบพระพุทธเจ้าก็ถวายการรับใช้พระพุทธเจ้าทุกอย่าง

เวลาผ่านไป อนาถบิณฑิกเศรษฐี นางวิสาขา และภิกษุ ๕๐๐ รูป ได้ขอให้พระอานนท์อัญเชิญพระพุทธเจ้ากลับ พระอานนท์จึงเดินทางไปพบพระพุทธเจ้าพร้อมภิกษุ ๕๐๐ รูป เพื่ออัญเชิญพระพุทธเจ้า

พระพุทธเจ้าได้กล่าวภาษิต ๓  คาถาในนาควรรคว่า:

ถ้าบุคคลได้สหายผู้มีปัญญารักษาตน  มีปัญญาทรงจำ มีคุณธรรมเป็นเครื่องอยู่ยังประโยชน์ให้สำเร็จไว้เป็นผู้เที่ยวไปด้วยกันไซร้,  บุคคลผู้ได้สหายเห็นปานนั้น  ควรมีใจยินดี  มีสติ  ครอบงำอันตราย   ซึ่งคอยเบียดเบียนรอบข้างทั้งปวงเสียแล้ว  เที่ยวไปกับสหายนั้น,  

ถ้าบุคคลไม่ได้สหายผู้มีปัญญารักษาตน  มีปัญญาทรงจำ มีคุณธรรม เป็นเครื่องอยู่ยังประโยชน์ให้สำเร็จไว้เป็นผู้เที่ยวไปด้วยกัน  บุคคลนั้นควรเที่ยวไปคนเดียว  เหมือนพระราชาผู้ละแว่นแคว้นที่พระองค์ทรงชำนะแล้ว  เสด็จอยู่แต่องค์เดียว เหมือนพระยาช้างอันชื่อว่ามาตังคะเที่ยวอยู่ในป่าแต่เชือกเดียว,  การเที่ยวไปผู้เดียวประเสริฐกว่าได้ชนพาลเป็นสหาย,  

บุคคลผู้ไม่ได้สหายเห็นปานนั้น  ควรมีความขวนขวายน้อย   เที่ยวไปผู้เดียว   และไม่ควรทำบาปทั้งหลาย,  เหมือนพระยาช้างชื่อมาตังคะผู้มีความขวนขวายน้อย   เที่ยวไปในป่าแต่เชือกเดียวและหาได้ทำบาปไม่

เมื่อพระพุทธเจ้ากล่าวคาถาจบ  ภิกษุทั้ง ๕๐๐  รูป ตั้งอยู่ในพระอรหัต   

พระยาช้างที่ถวายการอุปัฏฐากพระพุทธเจ้า ตรอมใจตายที่พระพุทธเจ้าจากไป แล้วไปเกิดในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์

ลำดับที่
1

พระไตรปิฎกเสียงชุดอื่นๆ