Main navigation

พระพุทธเจ้าตรัสกับพระเจ้าปเสนทิโกศลว่า ของ ๔ อย่างนี้ ไม่ควรดูถูก ถูกหมิ่นว่าเล็กน้อย

             ๑.  กษัตริย์ ไม่ควรดูถูกดูหมิ่นว่ายังทรงพระเยาว์
             ๒.  งู ไม่ควรดูถูกดูหมิ่นว่าตัวเล็ก
             ๓.  ไฟ ไม่ควรดูถูกดูหมิ่นว่าเล็กน้อย
             ๔.  ภิกษุ ไม่ควรดูถูกดูหมิ่นว่ายังหนุ่ม


บุคคลไม่พึงดูถูกดูหมิ่น กษัตริย์ผู้ถึงพร้อมด้วยพระชาติ มีพระชาติสูง ผู้ทรงพระยศ ว่ายังทรงพระเยาว์ เพราะเหตุว่าพระองค์เป็นมนุษย์ชั้นสูง ได้เสวยราชสมบัติแล้ว ทรงพระพิโรธขึ้น ย่อมทรงลงพระราชอาชญาอย่างหนักแก่เขาได้ ดังนั้น ผู้รักษาชีวิตของตน พึงงดเว้นการสบประมาทกษัตริย์เสีย

บุคคลเห็นงูที่บ้านหรือที่ป่าก็ตาม ไม่พึงดูถูกดูหมิ่นว่าตัวเล็ก เพราะเหตุว่างูเป็นสัตว์มีพิษ ย่อมเที่ยวไปด้วยรูปร่างต่างๆ งูนั้นพึงมากัด ชายหญิงผู้พลั้งเผลอในบางคราว  ดังนั้น ผู้รักษาชีวิตของตน พึงงดเว้นการสบประมาทงูเสีย                        

บุคคลไม่พึงดูถูกดูหมิ่นไฟที่กินเชื้อมาก ลุกเป็นเปลว มีทางดำ (ที่ๆ ไฟไหม้ไปดำ) ว่าเล็กน้อย เพราะว่าไฟนั้นได้เชื้อแล้วก็เป็นกองไฟใหญ่ พึงลามไหม้ชายหญิงผู้พลั้งเผลอในบางคราว ดังนั้น ผู้รักษาชีวิตของตน พึงงดเว้นการสบประมาทไฟเสีย                      

ป่าใดที่ถูกไฟไหม้จนดำไปแล้ว เมื่อวันคืนล่วงไป พรรณหญ้าหรือต้นไม้ยังงอกขึ้นที่ป่านั้นได้ ส่วนผู้ใดถูกภิกษุผู้มีศีลแผดเผาด้วยเดช บุตรธิดาและปศุสัตว์ของผู้นั้นย่อมพินาศ ทายาทของเขาก็ย่อมไม่ได้รับทรัพย์มรดก เขาเป็นผู้ไม่มีเผ่าพันธุ์ ย่อมเป็นเหมือนตาลยอดด้วน

ดังนั้น บุคคลผู้เป็นบัณฑิต พิจารณาเห็นงู ไฟ กษัตริย์ผู้ทรงยศ และภิกษุผู้มีศีล ว่าเป็นภัยแก่ตน พึงประพฤติต่อโดยชอบทีเดียว